ปัญหาพฤติกรรมแมวที่พบได้บ่อย และแนวทางป้องกันและแก้ปัญหาเบื้องต้นที่เจ้าของสามารถทำได้
ปัจจุบันมีคนหามาเลี้ยงแมวกันมากขึ้น โดยเฉพาะคนที่อาศัยอยู่ในคอนโด เพราะแมวมีขนาดเล็ก ขี้อ้อน และมักไม่มีปัญหาส่งเสียงดัง แต่อย่างไรก็ดีการเลี้ยงแมวที่ไม่ถูกต้อง ก็จะสามารถให้เกิดปัญหาพฤติกรรมตามมาได้ และอาจจะสร้างปัญหาให้ทั้งตัว เจ้าของและเพื่อนบ้าน สำหรับประเทศไทยปัญหาพฤติกรรมในแมวนั้นยังไม่ได้มีการสำรวจ หรือศึกษาอย่างเป็นเรื่องราว แต่ในวันนี้ผมจะสรุปการศึกษาจากประเทศสหรัฐอเมริกา ร่วมกับประสบการณ์ของตัวผมที่ประสบมาให้ฟัง
1. ปัญหาพฤติกรรมก้าวร้าว
พฤติกรรมก้าวร้าวจะประกอบด้วย การขู่ ตะปป ข่วน หรือกัด เรียงจากก้าวร้าวน้อยไปหาก้าวร้าวมาก ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดความก้าวร้าว ก็จะมีปัจจัยที่แก้ไขไม่ได้ เช่น พันธุกรรม หรือสายพันธุ์แมว จากการศึกษาวิจัยของสหรัฐอเมริกาพบว่า แมวสายพันธุ์ แร็กดอล (Ragdoll) แมวสายพันธุ์ใหญ่ เป็นแมวที่ค่อนข้างดุกว่าสายพันธุ์อื่น ความก้าวร้าวของแมวสามารถแบ่งย่อยออกไปได้อีก เป็น ความก้าวร้าวต่อคน ต่อแมว และสัตว์อื่น จากงานวิจัยพบว่าแมวจะมีความก้าวร้าวแต่แมวด้วยกันเองมากกว่า ต่อคนและสัตว์อื่น นั่นก็หมายความว่าการมีแมวหลายตัวในบ้านก็จะกระตุ้นให้เกิดความก้าวร้าวได้ การอุ้ม กอด จูบ เป็นสิ่งที่แมวไม่ได้ชอบนัก และอาจจะส่งเสริมให้เกิดพฤติกรรมก้าวร้าวได้ เช่นกัน เป็นสิ่งที่เจ้าของต้องพึงระวัง โรคประจำเช่น โรคผิดหนังก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้แมวเกิดปัญหาพฤติกรรมได้ เพราะแมวเกิดอาการคัน ส่งผลให้เครียดสะสม และก่อเกิดความก้าวร้าวได้
2. ความวิตกกังวล หวาดกลัว
แมวที่มี วิตกกังวล ความหวาดกลัว จะแสดงอาการดังต่อไปนี้ คือ อาจจะหลบซ่อน หรือ สำรวจด้วยความระวัง ถ้ามากกว่านั้นก็อาจจะตัวแข็ง ฉี่ราด หรือวิ่งหนี แต่ถ้าไม่หนีก็อาจจะแสดงออกมาถึงความก้าวร้าว สิ่งทีมากระตุ้นความหวาดกลัว ก็อาจจะมาจาก การถูกสัมผัส อุ้ม โดยเจ้าของ การพบปะ คนหรือสัตว์แปลกหน้า การถูกขัง เสียงดังที่เกิดขึ้น เมื่อแมวแสดงความหวาดกลัว เราต้องทราบถึงสาเหตุก่อนถึงจะแก้ปัญหาได้ ถ้าเกิดจากตัวเจ้าของเอง เจ้าของก็คงต้องปล่อย สักระยะแล้วค่อยปลอบด้วย ของเล่น หรือ อาหาร แต่ถ้าเกิดจากเสียงดัง ก็ต้องทำการปลอบประโลม หาที่ซ่อนตัว หรือหาห้องที่ลดเสียงดังเหล่านั้น
3. พฤติกรรมทำลายข้าวของ
เป็นพฤติกรรม เช่น ข่วน กัด โซฟา ผนัง หรือ มุ้งลวด บางท่านคิดว่าเป็นปัญหาที่เกิดเฉพาะแมวที่ถูกจำกัดบริเวณในบ้าน (ระบบปิด) แต่จากงานวิจัยพบว่า ปัญหานี้พบได้พอกันระหว่างแมวที่เลี้ยงแบบปิด และแบบเปิด (ปล่อยให้แมวได้ออกไปนอกบ้าน) โดยแมวที่เลี้ยงแบบปล่อยอาจจะเกิดปัญหามากกว่าด้วย ดังนั้นปัญหานี้อาจจะไม่ใช่ เรื่องของการเลี้ยงแบบปิดหรือเปิด แต่น่าจะเป็นเรื่องของการจัดการ การมีของเล่น การมีห้องส่วนตัว การมีบริเวณให้ทำกิจกกรรม เช่น ปีนป่าย ขูดเล็บ สามารถลดปัญหานี้ได้มาก
4. ความเครียดจากการแยกจากเจ้าของ
เกิดจากการที่แมวค่อนข้างติดเจ้าของ และการแยกจากกัน เช่น เจ้าของไปทำงาน ทำให้แมวเกิดความเครียด โดยแมว อาจจะแสดงอาการ ดังต่อไปนี้ คือ ฉี่ อึ ไม่เป็นที่ ร้องเรียกเสียงดัง เลียขนจนเป็นแผล กินอาหารน้อยลง ทำลายข้าวของในบ้าน อาเจียนออกมาเป็นก้อนขน เมื่อเจ้าของกลับมาก็จะตื่นเต้นรีบ วิ่ง ร้องเข้าไปหาโดยทันที การลดความเครียดจากการแยกจากเจ้าของก็สามารถ ทำได้ โดยการมีอุปกรณ์ ของเล่น ให้แมว เช่น ที่ขูดเล็บ ของเล่นที่ใส่อาหารได้ หรือ ของเล่นที่มีกัญชาแมวอยู่ นอกจากนี้จากงานวิจัยของสหรัฐ พบว่า การเลี้ยงแมวสองตัวขึ้นไป ช่วยลดปัญหานี้ได้
5. ขับถ่ายไม่เป็นที่ทาง
ปกติแมว เป็นสัตว์ที่ฝึกให้ขับถ่ายเป็นที่เป็นทางได้ง่ายกว่าสุนัข เพราะแมวเป็นสัตว์ที่ค่อนข้างรักความสะอาด แต่เมื่อขับถ่ายไม่เป็นที่ไม่เป็นทาง แสดงว่าต้องมีความผิดปกติบางอย่าง สิ่งแรกที่ต้องดูคือ มีการเปลี่ยนกระบะทรายบ่อยไหม เพราะแมวจะไม่ขับถ่ายในกระบะถ้ากระบะทราบสกปรกมากเกินไป เป็นเพราะแมวเครียด หรือ กลัว หรือเปล่า เช่น เครียดจากการที่เจ้าของไม่อยู่บ้าน กลัวเสียงดังจากการจุดประทัด หรือฝนตกฟ้าร้อง สาเหตุถัดมาอาจจะเป็นปัญหาสุขภาพของแมวเอง เช่น มีปัญหาทางระบบประสาท ระบบขับถ่ายปัสสาวะ หรือระบบทางเดินอาหาร ทำให้ไม่สามารถควบคุมการขับถ่ายได้
ดังนั้นจะเห็นว่าปัญหาพฤติกรรมนั้นมีหลายปัจจัยเข้ามาเกี่ยวข้อง พันธุกรรม การฝึก การเลี้ยงดู การมีของเล่นของใช้ การมีเวลา และโรคประจำตัวของแมว แต่ปัญหาหลักมักเกิดจากพฤติกรรมเจ้าของและการจัดการ แต่ก่อนจะแก้ปัญหาเหล่านั้นเอง ควรจะปรึกษาสัตวแพทย์ก่อนเพื่อตรวจเช็คสุขภาพ และหาวิธีแก้ไขร่วมกัน
ผู้เขียน
รศ. ดร. น.สพ. เติมพงศ์ วงศ์ตะวัน
กลุ่มวิจัยพฤติกรรมสัตว์และความสัมพันธุ์กับเจ้าของ
วิทยาลัยสัตวแพทยศาสตร์ ม วลัยลักษณ์
ข้อมูลอ้างอิง
Duffy, D. L., de Moura, R. T. D., & Serpell, J. A. (2017). Development and evaluation of the Fe-BARQ: A new survey instrument for measuring behavior in domestic cats (Felis s. catus). Behavioural Processes, 141. https://doi.org/10.1016/j.beproc.2017.02.010
Cisneros, A., Litwin, D., Niel, L., & Stellato, A. C. (2022). Unwanted Scratching Behavior in Cats: Influence of Management Strategies and Cat and Owner Characteristics. Animals, 12(19). https://doi.org/10.3390/ani12192551
ดาวน์โหลดใบสมัคร
สามารถดาวน์โหลดใบสมัคร และ เอกสารประกอบการรับสมัครได้ที่:
- สำหรับเยาวชนทั่วไป
ใบสมัคร (สำหรับกรอกทาง google form) https://bit.ly/CTLpubliconline - ใบสมัคร (สำหรับดาวน์โหลดไฟล์เพื่อกรอกส่งทางไปรษณีย์) https://bit.ly/CTLpublic
ส่งใบสมัคร
ได้ทั้งทางออนไลน์ หรือ ทางไปรษณีย์ :
น.ส.ศรินนา จำปากลาย
วิทยาลัยสัตวแพทยศาสตร์อัครราชกุมารี มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์
อาคารอายุรกรรมและศัลยกรรมม้าและโค
222 ต.ไทยบุรี อ.ท่าศาลา จ.นครศรีธรรมราช 80160
เบอร์โทร 075-476004
ติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
น.ส.ศรินนา จำปากลาย
อีเมลล์ wu.onehealth@gmail.com
โทร 075-476004 (วันและเวลาราชการ)
ติดตามข่าวสาร
ได้ทาง: Page FB: Vet-WU https://www.facebook.com/vetwalailak
กำหนดการ
- เปิดรับสมัคร 3 ตุลาคม 2565
- หมดเขตรับสมัคร 15 พฤศจิกายน 2565
- ประกาศผล 20 พฤศจิกายน 2565
- พิธีมอบทุนการศึกษา และเข้าร่วม workshop ธันวาคม 2565
meet our amazing team
The Faces Behind our Success
We Couldn’t Do It Without Them
